Yükleniyor
Kontrol sistemleri denince günümüzde ilk akla gelen özel sistemlerden biri SCADA oluyor. Birçok uygulama alanı bulunan SCADA'yı EPDK, bazı yerlerde kullanımını şart koşuyor. Peki SCADA sistemleri nedir? SCADA neden gereklidir?
SCADA, "Supervisory Control And Data Acquisition" (Gözetleyici Kontrol ve Veri Toplama) kısaltmasından türemiştir. İşletmelerdeki programlanabilir kontrollerden (PLC), dağıtık kontrol sistemlerinden ve sensörlerden uygulama verilerini alıp sürekli ve gerçek zamanlı olarak değerlendiren, kullanıcıya gerektiğinde tüm gerekli bilgileri uyarı mesajları ile veren, üretimi olumsuz etkileyen çeşitli etkenlerin tek bir merkezden grafiksel veya trend olarak izlenmesini ve uzaktan denetimlere imkan sağlayan veri toplama ve kontrol sistemidir.
SCADA sistemlerinin izleme ve verilerin kaydının saklanması gibi işlevleri de bulunmaktadır. SCADA sistemlerini genel olarak Enerji SCADA'sı (Elektrik, Su, Doğalgaz vb.) ve Proses SCADA'sı (Fabrika-tesis otomasyonu vb.) olarak ikiye ayırabiliriz.
SCADA, minimum maliyette daha çok ve daha kaliteli ürün üretmek, insan gücüne bağımlılığı azaltmak, can ve mal güvenliğini sağlamak ve kaynakları verimli olarak kullanabilmek için çok önemli bir işletme aracıdır.
Örneğin, bir fabrikada PLC ile otomatik kontrolü sağlanan sistemlerin tek merkezde gözetim altında tutulması, daha kaliteli ürün üretilmesi ve kaynakların daha verimli kullanılması sağlanabilir. Aynı şekilde bir su şebekesinin otomasyonu uzaktan etkin bir şekilde izlenip kontrol edilebilir.
SCADA sayesinde elektrik üretim tesisinde herhangi bir arıza oluştuğunda hızlı müdahale edilebilir ve can güvenliği sağlanır. Böylece zamandan ve paradan tasarruf edilir. Sistem, kilometrelerce uzunluktaki elektrik aktarım hatlarındaki açma-kapama kontrolü ve hatlardaki ani yük değişimlerinin dengelenmesi gibi çok farklı alanlarda kullanılabilmektedir.
SCADA sistemlerinin kullanım alanı oldukça geniştir. Bölgesel ve yerel tesislerin çoğunda kullanılmakta ve başka sistemlere de altyapı teşkil etmektedir. SCADA sistemlerine ilave işlevler eklenerek Enerji Yönetim Sistemleri (EMS) ve Dağıtım Yönetim Sistemleri (DMS) gibi sistemler oluşturulur.
Elektrik enerji SCADA sistemleri orta gerilim ve yüksek gerilimde kullanılabilir. Elektrik sistemleri, gaz ve su sistemlerinden daha hızlıdır. Enerji sektöründe SCADA sistemlerinin seçiminde kullanım ve bakım, maliyet, kurulum kriterleri ile birlikte sistemin birden fazla işletme bölgesini yönetme özelliği aranmalıdır.
Ayrıca firmadaki SCADA dışı uygulamalar ile uyumlu, genişlemeye açık ve Türkçe kullanım imkanı olan SCADA uygulamalarının seçilmesi sistem yönetiminde önemli kriterlerdendir. Böylece kurulum sonrası ortaya çıkabilecek gizli ek maliyetler de önceden önlenmiş olur.
Günümüzde tüm tesis ve işletmeler SCADA sistemlerine geçmeye başlamıştır. Böylece SCADA'nın gerçek değeri ortaya çıkmış ve bu durum zamanla daha fazla ivme kazanmıştır. EPDK'nın SCADA kullanımını şart koşması ile önümüzdeki yıllarda bu alanda daha büyük gelişmelerin olması beklenmektedir.